Brengt A.I. een alternatief voor de stemwijzer?

01-09-2023

Over een paar maanden mogen we weer stemmen. Je kunt natuurlijk verkiezingsprogramma’s gaan lezen. Of je vult een stemwijzer in. Nadeel van de stemwijzer is dat de onderwerpen voor jou bepaald zijn. En voor het lezen van alle verkiezingsprogramma's kun je wel een avondje uittrekken. Kan dat niet makkelijker en sneller? We zijn bijna op het punt dat dat kan. Misschien worden deze verkiezingen wel de eerste waarin A.I. je daadwerkelijk kan helpen met het maken van een keuze.

Er is een A.I. tool die dit deels mogelijk maakt. Ditmaal niet ChatGPT. Een van de concurrenten van ChatGPT is van het bedrijf Anthropic. Claude2 kan drie keer zoveel tekst aan als ChatGPT. Daarnaast kan het op een heel andere manier met documenten omgaan: je kunt er een PDF of Word-document in stoppen en daar dan vragen over stellen.

Een verkiezingsprogramma bevragen

Recent was in het nieuws dat de BoerBurgerBeweging A.I. inzet bij ondersteuning tijdens het schrijven van hun verkiezingsprogramma. Zij hebben een systeem gebouwd met veel teksten van de partij, zodat ze makkelijk vragen kunnen stellen over standpunten van de partij. Dat helpt hen bij het schrijven van een verkiezingsprogramma. Maar kun je het als kiezer ook inzetten?

In Claude2 kun je een document uploaden. Voor deze blog upload ik het verkiezingsprogramma van de partij waarvoor ik zelf in de gemeenteraad zit. Vervolgens kan ik vrijuit vragen stellen over het verkiezingsprogramma. Zoals in onderstaand plaatje te zien: “Wat zijn de speerpunten voor mantelzorgers van deze partij?”.

Je kunt zelfs doorvragen om paginanummers te geven waarop deze punten benoemd worden. Zo kun je interactief ‘chatten’ met een verkiezingsprogramma. Het fijne is dat je zelf bepaalt over welke onderwerpen je een standpunt wilt weten. Je bent dus niet gebonden aan de 'populairste' onderwerpen, zoals bij een stemwijzer het geval is.

A.I. gaat voor jou op zoek in de tekst, en komt terug met de relevante antwoorden. Omdat Claude2 ook een actueler kennisniveau heeft dan ChatGPT, kun je daarbij ook vragen naar relevante informatie over een onderwerp los van het verkiezingsprogramma.

Vraag om paginanummers om te weten dat de A.I. niet 'hallucineert'

In bovenstaand voorbeeld vroeg ik naar de standpunten van de partij op het gebied van mantelzorg. Ik kan in datzelfde gesprek ook vragen om landelijke ontwikkelingen voor wat betreft mantelzorgbeleid. Bij mijn eerste vraag put Claude2 uit het verkiezingsprogramma dat ik zelf heb toegevoegd, voor het tweede antwoord put ‘het’ uit de eigen kennis. Zo kun je zelfs een verdiepend gesprek voeren over de onderwerpen.

Op zoek naar de verschillen

Je kunt in Claude meerdere documenten stoppen. Zo zou je bijvoorbeeld twee verkiezingsprogramma’s (die van een paar jaar geleden en die van nu) toevoegen, en vragen om de voornaamste verschillen. Zo kun je kijken op welke standpunten een partij is veranderd. Landelijke verkiezingsprogramma’s zijn helaas vaak zo groot dat ze samen de 100.000-tokens grens van Claude overschrijden (dit is de limiet op het aantal woorden dat het systeem kan verwerken). Maar voor de verkiezingsprogramma’s van lokale partijen, die niet zo groot zijn, werkt dit nu al. Ondersteuning voor nog grotere documenten is natuurlijk slechts een kwestie van tijd.

Je kunt ook twee programma’s van verschillende partijen met elkaar vergelijken. Twijfel je tussen twee partijen? Upload dan beide programma’s en ga samen met A.I. op zoek naar de standpunten van de partijen op de onderwerpen die jou aan het hart gaan.

Wees je bewust van risico’s en beperkingen

De aankomende verkiezingen komen wat te vroeg om blind op A.I. te kunnen vertrouwen om bovenstaande te doen, bijvoorbeeld door het ontbreken van regelgeving. Een A.I. kan daarnaast hallucineren: zelf dingen verzinnen. Als je vragen stelt over een verkiezingsprogramma, vraag altijd om de paginanummers waarop het antwoord staat en controleer in het programma of het er ook echt staat.

Het kan ook zijn dat de A.I. zegt dat een onderwerp niet voorkomt in het verkiezingsprogramma, en daarmee kan een A.I. onterecht zeggen dat een partij geen standpunt heeft over een onderwerp.

Mochten er in aanloop naar de verkiezingen tools komen die bovenstaande mogelijk maken, specifiek voor de Nederlandse verkiezingen, wees je dan bewust dat een maker ook kan “rommelen” met hoe het systeem werkt. Bijvoorbeeld om uitkomsten te geven die passen bij de politieke voorkeur van de maker. Gebrek aan transparantie bij A.I.-systemen is één van de grootste bezwaren, vooral gezien de snelle ontwikkeling.

Een klein voorproefje

Bovenstaande is een klein voorproefje van wat ons te wachten staat in de toekomst. Ik denk dat we op termijn op een heel andere manier de standpunten van politieke partijen kunnen gaan ontdekken, en zo op basis van meer 'maatwerk' kunnen bepalen op welke partij je uiteindelijk stemt.

Kleine lettertjes: Claude2 is officieel niet beschikbaar in Nederland. Maar de ontwikkelingen op A.I. gebied gaan zo snel dat het niet onwaarschijnlijk is dat we in Nederland in november ook makkelijk toegang hebben tot tools die bovenstaand kunnen. Wees je daarom altijd bewust van de risico's en beperkingen van dergelijke tools.

De rol van AI in jouw organisatie
In deze blogpost laat ik een voorbeeld zien van wat je met A.I. kan. Het kan namelijk veel meer dan alleen teksten schrijven. Als je het op de juiste manier inzet is het enorm krachtig, en kan het veel (ingewikkelde) taken voor je uitvoeren. Ik geef organisaties inzicht in de mogelijkheden van deze ontwikkelingen. Lees wat ik voor je kan betekenen.